Perikles'in babası olan Xanthippos Arriphronos'a ait ostraka.
M.Ö 484'den kalma, Atina Agorası Kazıları.
M.Ö 484'den kalma, Atina Agorası Kazıları.
Sessizler
I. Dudak Ünsüzleri, Dişsel Ünsüzler ve Damak Ünsüzleri
Grekçe ünsüzleri sadece üç temel ses üzerine kuruludur:
- Dudak ünsüzleri, ki bunlar dudaklar ile oluşturulur.
- Dişsel ünsüzler, ki bunlar dil ve dişler ile oluşturulur.
- Damak ünsüzleri, ki bunlar dil ve damak ile oluşturulur.
Dudak Ünsüzleri
|
Dişsel Ünsüzler
|
Damak Ünsüzleri
|
|
π (p)
|
τ (t)
|
κ (k)
|
|
 |
|||
Harf
|
İsmi
|
Okunuşu
|
Transliterasyon
|
Π π
|
pi
|
“p”
|
P p
|
Τ τ
|
tau
|
“t”
|
T t
|
Κ κ
|
kappa
|
“k”
|
K k
|
Bu üç ünsüzün telaffuzunda hava akımı veya solunum yolunun geçici olarak kapatılması gerektiğine dikkat edin. Bu nedenle, bunlar bazen "STOP" ünsüzleri olarak adlandırılır. Ses tellerinizi titretirken aynı üç sesi telaffuz etmek, "VOICED STOPS" adı verilen üç yeni ünsüz ses üretir.
Dudak Ünsüzleri
|
Dişsel Ünsüzler
|
Damak Ünsüzleri
|
|
π (p)
|
τ (t)
|
κ (k)
|
=ötümsüz
|
β (b)
|
δ
(d)
|
γ
(g)
|
=sert sessiz harf(ötümlü)
|
|
|||
Harf
|
İsmi
|
Okunuşu
|
Transliterasyon
|
Β β
|
beta
|
“b”
|
B b
|
Δ δ
|
delta
|
“d”
|
D d
|
Γ γ
|
gamma
|
“g”
|
G g
|
Ünsüzlere bir soluk veya “h” sesi eklerseniz, "ASPIRATED(soluklu) STOPS" adlı üçüncü bir grup(set) elde edersiniz.
Dudak Ünsüzleri
|
Dişsel Ünsüzler
|
Damak Ünsüzleri
|
|
π (p)
|
τ (t)
|
κ (k)
|
=ötümsüz
|
β (b)
|
δ
(d)
|
γ
(g)
|
=sert sessiz harf(ötümlü)
|
φ (ph)
|
θ (th)
|
χ (kh)
|
=soluklu
|
|
|||
Harf
|
İsmi
|
Okunuşu
|
Transliterasyon
|
Φ φ
|
phi
|
“f”
|
Ph ph
|
Θ θ
|
theta
|
“th”
|
Th th
|
Χ χ
|
khi
|
“kh”
|
Kh kh veya Ch ch
|
II. Sigma Belası
Grekçe, “s” sesinin telaffuzu ve “s” içeren sözcükler
yazılması meselesinde oldukça gariptir, ki bu “s” sesi Grekçe’de sigma harfi
tarafından temsil edilir. Ancak bu ses Grekçe'de çok yaygındır. Öte yandan, eğer bir sözcük tuhaf ise veya hecelemesi, telaffuzu zorsa, büyük bir olasılıkla sigma harfi belası işin içindedir. Örneğin, sigma doğrudan dudak ünsüzünü, dişsel ünsüzü ve damak ünsüzünü takip ettiğinde ne olduğuna dikkat edin.
Sigma, iki küçük harf biçimine sahip olması nedeniyle Yunanca harfler arasında benzersizdir: σ ve ς. "ς" formu sadece kelimelerin sonunda bulunur. "σ" biçimi ise diğer bütün yerlerde kullanılır, ki bu ilk el yazması yazarlarının bir sonraki harfe kolayca geçiş sağlayan bir el yazısı biçimine sahip olma arzusundan doğan bir gelenektir.
Yarım sesli harfler, dilin telaffuz sırasında ağızdan sadece hava akışını kısmen bloke ettiği zaman üretilen ünsüzlerdir. İngilizce gibi, Eski Yunanca'da da sadece iki yarım sesli ünsüz vardır.
Son ünsüz, ζ, esasen σδ(sd)veya δσ(ds)'yi temsil eden çift sessizdir. Ses, Modern Yunanca'da, İngiliz "z"sine benzer bir ünsüz şekline evrilmiştir, ki bu[ζ] da artık günümüzde bu şekilde telaffuz edilir.
- Herhangi bir dudak ünsüzü (π, β, φ) + σ = ψ
- Herhangi bir dişsel ünsüz (τ, δ, θ) + σ = σ
- Herhangi bir damak ünsüzü (κ, γ, χ) + σ = ξ
Sonuç olarak ortaya çıkan ünsüz çizelgesi şöyledir:
Dudak Ünsüzleri
|
Dişsel Ünsüzler
|
Damak Ünsüzleri
|
|
π (p)
|
τ (t)
|
κ (k)
|
=ötümsüz
|
β (b)
|
δ
(d)
|
γ
(g)
|
=sert sessiz harf(ötümlü)
|
φ (ph)
|
θ (th)
|
χ (kh)
|
=soluklu
|
ψ (ps)
|
σ (s)
|
ξ (ks)
|
= + σ
|
|
|||
Harf
|
İsmi
|
Okunuşu
|
Transliterasyon
|
Ψ ψ
|
psi
|
“ps”
|
Ps ps
|
Σ σ ς
|
sigma
|
“s”
|
S s
|
Ξ ξ
|
ksi
|
“ks”
|
Ks ks
|
Sigma, iki küçük harf biçimine sahip olması nedeniyle Yunanca harfler arasında benzersizdir: σ ve ς. "ς" formu sadece kelimelerin sonunda bulunur. "σ" biçimi ise diğer bütün yerlerde kullanılır, ki bu ilk el yazması yazarlarının bir sonraki harfe kolayca geçiş sağlayan bir el yazısı biçimine sahip olma arzusundan doğan bir gelenektir.
III. Geniz Sesleri, Yarım Sesli Harfler(Liquids) ve Zeta
STOP ünsüzleri ağızdan hava geçirilerek yapılırken, geniz sesleri havayı burun boşluğundan iterek oluşur. Grekçe geniz sesleri, İngilizce'deki m, n ve -ng ünsüzlerine benzer. Aşağıdaki tabloyu incelerken, Grekçe'deki -ng sesinin nu+gamma(-νγ) ile değil, çift gama (-γγ) ile temsil edildiğine dikkat edin.
Dudak Ünsüzleri
|
Dişsel Ünsüzler
|
Damak Ünsüzleri
|
|
π (p)
|
τ (t)
|
κ (k)
|
=ötümsüz
|
β (b)
|
δ
(d)
|
γ
(g)
|
=sert sessiz harf(ötümlü)
|
φ (ph)
|
θ (th)
|
χ (kh)
|
=soluklu
|
ψ (ps)
|
σ (s)
|
ξ (ks)
|
= + σ
|
μ (m)
|
ν (n)
|
-γγ (ng)
|
=genizden gelir
|
|
|||
Harf
|
İsmi
|
Okunuşu
|
Transliterasyon
|
Μ μ
|
mu
|
“m”
|
M m
|
Ν ν
|
nu
|
“n”
|
N n
|
Yarım sesli harfler, dilin telaffuz sırasında ağızdan sadece hava akışını kısmen bloke ettiği zaman üretilen ünsüzlerdir. İngilizce gibi, Eski Yunanca'da da sadece iki yarım sesli ünsüz vardır.
Dudak Ünsüzleri
|
Dişsel Ünsüzler
|
Damak Ünsüzleri
|
|
π (p)
|
τ (t)
|
κ (k)
|
=ötümsüz
|
β (b)
|
δ
(d)
|
γ
(g)
|
=sert sessiz harf(ötümlü)
|
φ (ph)
|
θ (th)
|
χ (kh)
|
=soluklu
|
ψ (ps)
|
σ (s)
|
ξ (ks)
|
= + σ
|
μ (m)
|
ν (n)
|
-γγ (ng)
|
=genizden gelenler
|
λ (l)
|
ρ (r)
|
= yarım sesli
|
|
|
|||
Harf
|
İsmi
|
Okunuşu
|
Transliterasyon
|
Λ λ
|
lambda
|
“l”
|
L l
|
Ρ ρ
|
rho
|
“r”
|
R r
|
Son ünsüz, ζ, esasen σδ(sd)veya δσ(ds)'yi temsil eden çift sessizdir. Ses, Modern Yunanca'da, İngiliz "z"sine benzer bir ünsüz şekline evrilmiştir, ki bu[ζ] da artık günümüzde bu şekilde telaffuz edilir.
IV. Sessizler Şeması
Zetanın eklenmesiyle birlikte, tam sessiz(ünsüz) çizelgesi aşağıdaki gibidir.
Dudak Ünsüzleri
|
Dişsel Ünsüzler
|
Damak Ünsüzleri
|
|
π (p)
|
τ (t)
|
κ (k)
|
=ötümsüz
|
β (b)
|
δ
(d)
|
γ
(g)
|
=sert sessiz harf(ötümlü)
|
φ (ph)
|
θ (th)
|
χ (kh)
|
=soluklu
|
ψ (ps)
|
σ (s)
|
ξ (ks)
|
= + σ
|
μ (m)
|
ν (n)
|
-γγ (ng)
|
=genizden gelenler
|
λ (l)
|
ρ (r)
|
= yarım sesli
|
|
ζ (z)
|
= zeta
|
||
|
|||
Harf
|
İsmi
|
Okunuşu
|
Transliterasyon
|
Ζ ζ
|
zeta
|
“z”
|
Z z
|
V. Alfabenin Tam Hâli
Tamamen ele alındığında, Grek alfabesinde yirmi dört harf vardır.
Büyük:
|
Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν
Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω
|
Küçük:
|
α β γ δ ε ζ η θ ι κ λ μ ν ξ ο π ρ σ ς τ υ φ χ ψ ω
|
– τὸ τέλος son –
Anahtar Terimler ve Kavramlar
- DUDAK ÜNSÜZLERİ(Labials)
- DİŞSEL ÜNSÜZLER(Dentals)
- DAMAK ÜNSÜZLERİ(Palatals)
- STOP ÜNSÜZLERİ
- VOICED STOPS
- SOLUKLU(Aspirated) STOPS
- SIGMA BELASI
- GENİZ SESLERİ(Nasals)
- YARIM SESLİLER(Liquids)
- ÇİFT SESSİZ
- SESSİZ ŞEMASI
- ALFABENİN TAM HÂLİ
Alıştırmalar
I. Sessiz Şemasınının Tam Hâlini Yazınız. (çalışma kağıdı linki için tıklayınız: Blank Consonant Chart). Grek harflerini yazma rehberi için buraya tıklayınız: How to Write Greek. El yazısı kağıdı için de buraya tıklayınız: Lined Paper.
ΙΙ. Aşağıdaki sözcükleri telaffuz ediniz. Altı çizili heceleri vurgulayınız.
- χαρακτηρ
- βαρβαρος
- ψυχας
- σωφρονων
- οντων
- ουτος
- θεατροκρατια
- ρυθμοειδης
- ζευγνυμι
- ηυρηκα
- αθλητικῃ
- εγχρονιζω
- εξαγωνος
- γλισχρος
- πεπασμην
ΙΙΙ. Büyük harflerle yazılmış Grekçe isimleri sesli bir şekilde okuyunuz. Altı çizili heceleri vurgulayınız.
- ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ
- ΑΘΗΝΑ
- ΟΥΡΑΝΟΣ
- ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ
- ΟΙΔΙΠΟΥΣ
- ΘΗΣΕΥΣ
- ΗΡΑΚΛΗΣ
- ΟΔΥΣΣΕΥΣ
- ΠΗΝΕΛΟΠΗ
- ΧΡΙΣΤΟΣ
Çeviren: Masum Gökyüz / masumgokyuz@gmail.com
0 Yorumlar